Hoe maak je met AI nepnieuws?
Deepfakefoto’s. Nagemaakte stemmen. Zó echt dat je zelf gaat twijfelen. Hoe wordt dit precies gemaakt? En hoe makkelijk is het, zelfs voor je kind? Best interessant, ook als je geen techneut bent. Want snappen hoe het werkt, is de beste manier om ‘nep’ te herkennen.
Alles begint met een prompt
AI klinkt ingewikkeld, maar het werkt verrassend simpel. Je typt iets in: een zinnetje, een vraag, een idee. Dat noemen we een ‘prompt’. Oftewel: de opdracht die je de tool geeft. En bam, klaar! Er rolt iets uit. Een overtuigend nieuwsbericht. Een foto van iemand op een plek waar die nooit geweest is. Of zelfs een nagemaakte stem.
Hoe beter je prompt, hoe overtuigender het resultaat. En dat is precies wat het tricky maakt. Want met de juiste woorden kan iedereen de gekste dingen écht laten lijken.
Wat wordt er vaak 'gefaket'?
Met AI-tools bewerk je moeiteloos foto's, video's en zelfs stemmen. Je kan het zo gek niet bedenken. Maar juist als het bijna geloofwaardig is, dan ga je twijfelen. Denk aan:
Een video waarin een influencer zogenaamd een product aanraadt
Een nepstem die precies klinkt als een bekende YouTuber
Een bewerkte foto van een sporter met een gek kapsel of outfit
Een ‘nieuwsbericht’ over een nieuwe game die niet bestaat
Dat geldt voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Weet je nog? Deze beelden gingen de wereld over. Miljoenen mensen trapten erin:
De paus in een witte pufferjas (gemaakt met Midjourney)
Trump 'die werd gearresteerd', de beelden gingen viral
Een deepfake van Zelensky die zijn leger opriep tot overgave
Een foto van een explosie bij het Pentagon die de beurs even liet schrikken
Je kind speelt al met AI
AI klinkt soms als een ver-van-je-bed-show. Maar ongemerkt duikt het overal op. Ook in het leven van je kind. Denk aan TikTok-filters die je ouder maken. Of aan AI-avatars in games. En op YouTube? Daar zie je video’s met nagemaakte stemmen. Of met gekke ‘wat als’-scenario’s. Wat als Messi bij Ajax speelde? Wat als jij een gamepersonage was?
Voor je kind is AI vooral iets leuks. Grappig, creatief en dus makkelijk te vertrouwen. Juist daarom is het goed om er samen over te praten.
Bekende AI-tools. Wat kan je ermee?
ChatGPT
Schrijft wat je maar wil. Van samenvatting tot smoesje. Typ iets in en hop, daar is je antwoord. Handig voor schoolopdrachten, maar je kan niet alles klakkeloos overnemen.
DALL·E/ Midjourney
Heb je een beeld in je hoofd? Je maakt er met deze programma’s zo een plaatje van. Een flamingo op ski’s? Een cartoon van jezelf? Het kan allemaal.
ElevenLabs
Deze tool gebruikt AI om een stem na te maken. Voor je het weet praat je favoriete vlogger ineens met jouw woorden. Dit klinkt eng echt.
Synthesia
Hiermee laat je een digitaal poppetje jouw tekst uitspreken. Handig voor filmpjes of presentaties. Maar je kunt er ook nepvideo’s mee maken, die best echt lijken.
FaceSwap/ Reface
Altijd leuk: gezichten op andere mensen plakken. Goed voor hilarische momenten met vrienden, maar ook voor het maken van nepcontent.
Runway ML
Met deze tool bewerk je video’s met AI. Je kan dingen laten verdwijnen, gezichten veranderen of animaties toevoegen. En dit heel geloofwaardig maken.
Je kind herkent dit niet altijd
Kinderen zien zóveel online. Nieuws, filmpjes, berichten, video’s, van alles door elkaar. En als iets er echt uitziet, checken ze niet altijd of het klopt. Dat is logisch.
Daarom is het goed om samen stil te staan bij hoe die content ontstaat. Zodat ze leren dat niet alles wat ze zien of horen de waarheid is.
Soms lijkt iets zó echt, dat je zelf twijfelt. Moet je nagaan hoe lastig dit is voor je kind.
Je kind herkent dit niet altijd
Veel scholen besteden aandacht aan AI en nepnieuws. Bijvoorbeeld met lesprogramma’s zoals Online Masters. Zo leren kinderen wat AI is, hoe prompts werken en hoe je kritisch kijkt naar digitale informatie.
Thuis kan je dit goed aanvullen, vooral door nieuwsgierig te zijn. Hoe werkt zo’n AI-tool eigenlijk? En hoe weet je wat klopt? Juist dat soort gesprekken kunnen leerzaam zijn voor jou en je kind.
Tips & tricks
Kijk samen naar online berichten
Scroll eens mee en vraag: is dit echt of AI-truc? Goed om te weten hoe je kind kijkt en denkt.
Maak van ‘checken’ een gewoonte
Ga altijd even na wie het deelt. Is het een grap, mening of betrouwbaar? Zo leer je je kind kritisch kijken.
Deel ook wat jij tegenkomt
Laat iets zien dat jou verraste. Waar jij bijna in trapte. Kinderen vinden het leuk als je ook niet alles weet.
Bespreek waarom iets gemaakt is
Wat zit erachter? En wat zou iemand hiermee willen bereiken? Dat maakt kinderen scherper.
Challenge: samen iets faken
Bedenk iets geks. Een foto van jullie hond die pizza bezorgt. Of een selfie van je kind met een influencer. Laat AI z’n magie doen en check samen het resultaat. Ziet het er echt uit? Zou iemand het geloven? Zo ontdek je hoe makkelijk het is om iets te maken dat niet bestaat of nooit gebeurd is.
Deel dit artikel